Parafrazując słynną myśl Mikołaja Reja można by powiedzieć, że Polacy nie gęsi i swój wkład w historię fotografii mają. A mają i to znaczny. Jednakże gdy czytamy książki zachodnich autorów, o Polakach ani śladu. Dlaczego? Niestety winna jest nasza historia. Początki fotografii to wiek XIX, a więc czas, w którym Polska na mapie świata nie istniała, rozdarta przez zaborców. Fotografowie, którzy byli i czuli się Polakami, nie mogli na międzynarodowych wystawach występować pod flaga polską, a musieli reprezentować zaborcę. Z tego powodu wielu fotografów, znanych w Europie ze swoich prac, nie brało udziału w wystawach pomimo wielokrotnych zaproszeń, aby nie reprezentować zaborcy. Wielu fotografów Polaków brało udział w powstaniach, co doprowadziło do śmierci niektórych z nich, a zesłania na Sybir innych. Wielu w ten sposób utraciło swoje zakłady fotograficzne i swój dorobek. Inni z kolei, bardzo znani i słynni w swoich czasach, zostali zupełnie zapomniani, bo podczas kolejnych wojen światowych przepadł cały ich dorobek artystyczny.

Czy zatem nie mamy kim się pochwalić? Oczywiście, że mamy. A oto niektórzy z nich.

Karol Beyer

1818-1877

Słynny fotograf warszawski, o którym można śmiało powiedzieć, że to on stworzył warszawską fotografię. Z jego zakładu wyszli kolejni wielcy polscy fotografowie. Zaczynał od samych początków fotografii, od dagerotypii. Był wielkim patriotą, brał czynny udział w działaniach niepodległościowych. Zapłacił za to dwuletnią zsyłką na Sybir i zupełną ruiną swojego zakładu fotograficznego.

Teofil Boretti

1834-1910

Jeden z najsłynniejszych zawodowych fotografów, prowadził zakład fotograficzny w Warszawie. Zaczął praktykę i pracę w zakładzie Karola Beyera w roku 1852. W roku 1857 otworzył własny zakład niedaleko Placu Teatralnego, przy ulicy Długiej 26.

Teofil Eugeniusz Boretti

1860-1910

Fotoamator. W roku 1900 Teofil Eugeniusz Boretti wydał album „Widoki stron rodzinnych Adama Mickiewicza” oraz „Album pamiątkowych widoków nowogródzkiego i słuckiego powiatów”.

Wincenty Boretti

1859-1932

Kolejny słynny fotograf z rodziny Borettich. Prowadził zakład fotograficzny w Kaliszu.

Józef Mikołaj Boretti

1863-1965

Przez pewien czas prowadził w Mińsku Mazowieckim zakład fotograficzny będący filią zakładu Wincentego Boretti.

Serdecznie dziękuję panu Jerzemu Boretti za informacje o fotografach z rodziny Boretti.

Konrad Brandel

1838-1920

Jeden z najwybitniejszych fotografów polskich XIXw. Zaczynał swoją karierę w Poznaniu, później przeprowadził się do Warszawy. Można powiedzieć, że był pierwszym fotoreporterem – posługiwał się wymyślonym przez siebie pierwszym aparatem formatu 6x9cm, wyposażonym w kasetę na płyty szklane.

Aleksander Branicki

1821-1877

Jeden z pierwszych polskich fotoamatorów – robił zdjęcia, choć nie był zawodowym fotografem. Niestety, cała jego spuścizna przepadła w zamęcie I wojny światowej.

Jan Bułhak

1876-1950

Jedna z niewielu postaci w historii polskiej fotografii, których przedstawiać nie trzeba, bo są znane i doceniane.

Tyburcjusz Chodźko

?-? (XIXw)

Pochodził z Wilna, ale zakład fotograficzny prowadził najpierw w Płocku, później w Piotrkowie.

Józef Czechowicz

1810-1887

Prowadził zakład fotograficzny w Wilnie.

Meletiusz Dutkiewicz

1837-1897

Wielka postać fotografii polskiej. Znany w całej Europie, przez jakiś czas pracował na dworze królewskim w Sztokholmie, gdzie został nagrodzony złotym medalem przez króla Szwecji.

Benedykt Dybowski

1833-1930

Jeden z najwybitniejszych polskich podróżników, intensywnie wykorzystywał fotografię w swoich pracach.

Stanisław Filibert Fleury

1858-1915

Fotograf wileński.

Józef Giwartowski

?-?

Właściciel pierwszego warszawskiego zakładu dagerotypowego, przekształconego następnie w zakład fotograficzny.

Aleksander Karoli

1838-1916

Jedna z najważniejszych postaci w historii fotografii polskiej i europejskiej. Pracował w swoim zakładzie w Warszawie. Wygłaszał odczyty, pisał podręczniki. Jeden z prekursorów fotografii teatralnej. Jako pierwszy wprowadził powiększenia na papierze bromowym. Jego ojciec również był fotografem.

Serdecznie dziękuję pani Aleksandrze Pabich za uzupełnienie informacji o Aleksandrze Karolim.

Aleksander Ken

?-?

Emigrował po powastaniu listopadowym. Miał zakład fotograficzny w Warszawie, później w Paryżu. Napisał książkę o fotografii. Za swój wkład w fotografię został odznaczony orderem przez króla Włoch.

Władysław Korsun

1818-?

Otworzyłl pierwszy zakład dagerotypowy, a później fotograficzny w Wilnie. Zesłany na Sybir w 1863r.

Natan Krieger

1841-1903

Wybitny fotograf krakowski. Niemal zupełnie poświęcił się fotografowaniu Krakowa, a głównie jego zabytków i okolic. Pozostawił niezwykle bogaty dorobek, ukazujący to piękne miasto i jego okolice.

Wiktor Kurnatowski

1800-1846

Jeden z pierwszych, a na pewno pierwszy dobry dagerotypista w Poznaniu. Wydał pierwszy podręcznik dagerotypii na ziemiach polskich. Był żarliwym patriotą, za co zapłacił cenę najwyższą (jak wielu polskich fotografów tamtych czasów) – zginął w więzieniu pruskiego zaborcy.

Piotr Lebiedziński

1860-1934

Wynalazca sensacji na skalę światową – trwałego papieru kolodionowego. Do momentu tego wynalazku stosowany był papier, który wymagał uczulenia i natychmiastowgo zużycia. Papier kolodionowy był znacznie prostszy w użyciu. Piotr Lebiedziński opracował też jedne z pierwszych, bardzo dobrych papierów bromowych.

Jan Lewicki

1795-1871

Niezwykła postać. Uczył się w Krakowie i Warszawie, po powstaniu listopadowym emigrował do Paryża, gdzie poznał tajniki fotografii. Następnie założył szkołę fotograficzną w… Lizbonie, stając się jednym z twórców fotografii w Portugalii. Po kilku latach wrócił do kraju, gdzie współpracował przy wydawaniu pierwszych czasopism o fotografii oraz współprowadził zakład fotograficzny.

Jan Mieczkowski

1830-1889

Jeden z najpopularniejszych fotografów warszawskich drugiej połowy XIXw.

Marcin Olszyński

1829-1904

Jeden z pierwszych fotografów polskich, warszawski artysta aktywnie kreujący wraz z innymi polską kulturę narodową.

Adam Prażmowski

1821-1885

Może nie zasłużył się szczególnie jako fotograf, ale za to miał wielki wkład w fotografię projektując szereg bardzo dobrych (jak na tamte czasy) obiektywów fotograficznych. Pracował w swoim zakładzie optycznym w Paryżu, dokąd musiał uciekać po powstaniu styczniowym.

Maurycy Pusch

1828-1902

Uczeń i kontynuator prac Józefa Giwartowskiego, pierwszego fotografa warszawskiego.

Walery Rzewuski

1837-1888

Chyba najwybitniejsza postać ze świata krakowskiej fotografii XIXw. Nie tylko wybitny fotograf, ale także wielki obywatel Krakowa, na którego rzecz energicznie działał oraz gorący patriota, aktywnie wspierający powstanie styczniowe.

Maksymilian Strasz

1804-?

Pierwszy propagator fotografii na ziemiach polskich. To on pierwszy dał dokadny i zgodny z prawdą opis procesu dagerotypii. Napisał dwa podręczniki fotografii.

Awit Szubert

1837-1919

Wybitny artysta fotograf, jeden z prekursorów fotografii gór – fotografował Pieniny i Tatry. Zdobywał medale i dyplomy na licznych wystawach międzynarodowych.

To tylko niektóre nazwiska z historii polskiej fotografii. Jest ich znacznie więcej, wiele popada w zapomnienie. Po wielu znanych i cenionych fotografach polskich nie pozostało nic po przejściu któregoś z kataklizmów dziejowych, tak często
nawiedzających Polskę.