Na obiektywach Nikona możemy znaleźć szereg tajemniczych oznaczeń. Z czego się one biorą i co oznaczają? Nikon przyjął nieco inną strategię niż Canon przy przechodzeniu od techniki MF do AF. Mianowicie Canon dokonał gwałtownej i drastycznej zmiany bagnetu mocowania obiektywu, czyniąc tym samym wszystkie obiektywy MF bezużytecznymi po wprowadzeniu korpusów rodziny EOS i rezygnacji z produkcji korpusów MF. Natomiast Nikon postanowił utrzymać ten sam bagnet, wprowadzając jedynie jego modyfikacje, umożliwiające uzyskanie nowej funkcjonalności. Ale historia bagnetu F zaczyna się znacznie dawniej, kiedy o AF nikt jeszcze nie myślał. A oto poszczególne wersje bagnetu F.

Pre-AI

W zasadzie ta wersja nie miała żadnego szczególnego oznaczenia, po prostu bagnet F. Natomiast często używane określenie „pre-AI” ma za zadanie odróżnienie tej wersji bagnetu od wersji następnej. Sam bagnet pre-AI nie ma żadnych szczególnych cech, natomiast na obiektywie pre-AI można znaleźć coś, co się określa czasami jako „królicze uszy” – metalowy element, którego zadaniem było informowanie celownika Nikona F, wyposażonego w układ pomiaru światła, o ustawionej na obiektywie przysłonie. System przenoszenia przysłony do światłomierza działał sprawnie, ale był niewygodny podczas montowania obiektywu – trzeba było przejść całą procedurę zgrywania obiektywu ze światłomierzem. Obiektywu Pre-AI fizycznie nie da się zamontować na nowszych korpusach (z niewielkimi wyjątkami) z powodu niedopasowania pierścienia ustawiania przysłony.

AI

Modyfikacja bagnetu automatyzująca łączenie pierścienia przysłony na obiektywie ze światłomierzem w korpusie. W tej wersji element łączący w korpusie został przeniesiony z celownika na obrzeże bagnetu. Jednocześnie na pierścieniu przysłon obiektywu pojawiło się wycięcie, służące do przesuwania wyżej wspomnianego elementu na korpusie. Na obiektywach AI nadal znajdują się „królicze uszy”, ale tylko w celu zachowania zgodności obiektywu AI z układem pomiaru światła na korpusach z bagnetem pre-AI. Ta zmiana konstrukcyjna spowodowała częściowy brak zgodności obiektywów i korpusów: o ile bez problemu można było stosować nowe obiektywy na starych korpusach, o tyle stosowanie starych obiektywów na niektórych nowych korpusach wymagało dokonania przez serwis Nikona drobnej przeróbki obiektywu. Z kolei inne wprowadzane w tym czasie na rynek korpusy miały możliwość odchylenia elementu łączącego pierścień przysłony na obiektywie z układem pomiaru światła w korpusie w taki sposób, aby było możliwe zamontowanie obiektywu pre-AI (niestety, obecnie produkowane korpusy Nikona takiej mozliwości już nie mają). W tym jednak wypadku traci się możliwość pomiaru światła przy pełnym otworze przysłony i trzeba korzystać z pomiaru przy otworze roboczym. Obiektywy AI można zakładać na dowolny korpus Nikona z bagnetem F, czyli zarówno lustrzanki z ręcznym ustawianiem ostrości jak i z automatycznym, jak również na korpusy cyfrowe. Jednakże niektóre z nowoczesnych lustrzanek na film oraz cyfrowych nie są w stanie mierzyć światła z tymi obiektywami.

AI-S

Bardzo drobna modyfikacja bagnetu. W bagnecie na obiektywie pojawiło się niewielkie wgłębienie, natomiast w bagnecie na korpusie ruchomy sztyft, wchodzący w to wgłębienie. Modyfikacja ta miała na celu umożliwienie korpusowi uzyskania informacji o ogniskowej obiektywu (może nie tyle jaka ta ogniskowa jest, ile czy jest to obiektyw standardowy czy tele). Tak jak w przypadku obiektywów AI, również obiektywy AI-S można zakładać na dowolny korpus Nikona z bagnetem F, czyli zarówno lustrzanki z ręcznym ustawianiem ostrości jak i z automatycznym oraz na korpusy cyfrowe.Jednakże niektóre z nowoczesnych lustrzanek na film oraz cyfrowych nie są w stanie mierzyć światła z tymi obiektywami.

AI-P

Bardzo istotna modyfikacja. Na bagnecie pojawiły się kontakty elektryczne, a w obiektywie pojawił się układ scalony. Teraz przekazywanie informacji pomiędzy obiektywem i korpusem mogło się odbywać na drodze elektrycznej, a nie mechanicznej, choć nadal zachowano również możliwość komunikacji mechanicznej, dzięki czemu nowe obiektywy mogą współpracować ze starymi korpusami, nie posiadającymi styków elektrycznych do komunikacji z obiektywem. Obiektywy AI-P pasują do wszystkich lustrzanek Nikona z bagnetem F i umożliwiają powmiar światła.

AF

W bagnecie pojawilo się sprzęgło (tzw. śrubokręt), umożliwiające ustawianie ostrości poprzez silnik AF wbudowany w korpus. Jednakże co ciekawe, pierwsza wersja optyki AF, przeznaczona wyłącznie dla Nikona F3AF, miała silniki AF wbudowane w obiektywy. Korpus (a w zasadzie specjalny celownik) ustawiał ostrość sterując na drodze elektrycznej silnikiem AF w obiektywie. Dopiero w kolejnych modelach AF Nikon przeniósł silnik AF z obiektywu do korpusu i zastosował mechaniczne przeniesienie napędu za pomocą sprzęgła. A obecnie wraca do pierwotnego rozwiązania, stosując silniki AF-S wbudowane w obiektywy. Wszystkie obiektywy AF pasują do wszystkich lustrzanek AF analogowych i cyfrowych i zapewniają pełną współpracę w zakresie pomiaru światła. Niestety – nowe, cyfrowe korpusy pozbawione silnika AF i sprzęgła (tzw. śrubokręta) nie są w stanie ustawiać automatycznie ostrości z obiektywem AF i w takim przypadku ostrość trzeba ustawiać ręcznie. Obiektywy AF pasują też do lustrzanek z ręcznym ustawianiem ostrości.

AF-I

Odmiana AF, w której silnik AF jest wbudowany w obiektyw. Sterowanie obiektywem (zarówno przysłoną jak i ostrością) odbywa się wyłącznie na drodze elektrycznej. Silnik AF jest zwykłym silnikiem miniaturowym, więc nieźle hałasuje. Fizycznie obiektywy AF-I pasują do wszystkich lustrzanek Nikona z bagnetem F, jednakże ze starszymi analogowymi lustrzankami AF nie działa automatyczne ustawianie ostrości.

AF-S

W obiektywie został zamontowany piezoelektryczny silnik AF wykorzystujący ultradźwięki. Obiektywy o takiej konstrukcji ustawiają ostrość bardzo szybko i bardzo cicho. Przynajmniej w odczuciu ludzi. Obiektywy AF-S pasują do wszystkich lustrzanek Nikona z bagnetem F. Niestety, nie wszystkie korpusy analogowe potrafią sterować ustawianiem ostrości przez obiektyw.

G

Z obiektywu znika pierścień przysłony. Przysłonę można ustawiać wyłącznie za pośrednictwem korpusu (automatycznie w trybie P lub S, lub ręcznie, kółkiem nastawczym w trybie A lub M). Niestety, oznacza to jednocześnie, że obiektywy serii G nie nadają się do użytku ze starszymi korpusami, pozbawionymi kółka nastawiania przysłony, takimi jak F90, F90X, F70 i korpusy z ręcznym nastawianiem ostrości. Teoretycznie obiektyw serii G powinien poprawnie współpracować z korpusami w trybie P i S, ale ja tego nie próbowałem.

Są również inne oznaczenia. Dotyczą one bardziej konstrukcji wewnętrznej i przeznaczenia niż samego bagnetu.

D

W obiektywach AF nikon wprowadził funkcjonalność, pozwalającą na przenoszenie danych o odległości, na jaką została ustawiona ostrość, do systemu sterowania błyskiem lampy błyskowej. Funkcjonalność ta pozwala znacznie precyzyjniej sterować błyskiem, szczególnie w przypadku motywów odbiegających od standardowych. Spośród Nikkorów funkcjonalnośc tę znajdziemy zarówno w Nikkorach z literą D w oznaczeniu, jak i we wszystkich obiektywach AF-S i G.

ED

Jest to oznaka, że w konstrukcji obiektywu użyto szkła o bardzo niskiej dyspersji. Po takim obiektywie można się spodziewać lepszej jakości optycznej.

DX

Obiektywy z tym oznaczeniem przeznaczone są do pracy z lustrzankami cyfrowymi o matrycy światłoczułej formatu 24mm x 16mm. Na matrycy FX oraz na filmie formatu 135 obiaktyw taki nie da obrazu na brzegach. Niektóre aparaty FX (jak Nikon D3) potrafią się do tego dostosować i po założeniu obiektywu DX automatycznie przestawiają się na pracę tylko środkową częścią matrycy.

CX

Obiektywy przeznaczone wyłącznie do aparatów serii Nikon 1. Mają one bagnet zupełnie inny niż wszystkie inne obiektywy Nikona i kryją małe pole obrazowe, charakterystyczne dla przetworników 1″, stosowanych w korpusach Nikon 1. Na korpusie z serii Nikon 1 można zamontować obiektyw serii AF-S (albo G) przy pomocy przejściówki Nikon FT1.